Bron foto: Wikipedia; standbeeld “de beste stuurlui staan aan wal” in Medemblik
Het is niet moeilijk te raden hoe dit spreekwoord is ontstaan. Je ziet het voor je: Zwaar weer op zee, zeemannen die zich enorm inspannen om de boot onder die moeilijke omstandigheden veilig in de haven te krijgen.
En dan gebeurde het blijkbaar heel vaak, dat de mensen aan de wal hun commentaar gaven en natuurlijk van mening waren dat zij die boot veel beter zouden kunnen besturen. De conclusie dat de beste stuurlui aan de wal staan is al honderden jaren geleden tot een spreekwoord geworden. Nou ja, conclusie…
De betekenis van het spreekwoord
De conclusie is natuurlijk helemaal niet dat de beste stuurlui aan de wal staan. Het spreekwoord wil iets heel anders zeggen. Het gaat duidelijk om 2 groepen mensen. En het hele gebeuren heeft een hoog “wij-zij” gehalte”. “Wij”: de mensen op de wal en “zij”: de mensen aan boord. Met een behoorlijk negatieve ondertoon richting de groep aan de wal. Die wel heel makkelijk commentaar heeft en zijn mening geeft.
Wat valt er te leren voor “de stuurlui aan de wal”?
Zoals vaak is het de moeite waard om wat verder te denken over dit soort recht toe recht aan spreekwoorden. In de allereerste plaats natuurlijk over de vraag: Valt er wat te leren voor “de stuurlui aan de wal?
De hoofdboodschap lijkt heel duidelijk: zorg dat je zelf aan de slag gaat, kijk waar je zelf dingen op kunt pakken op de plek waar je bent met de mogelijkheden die je hebt, begin zelf een positieve bijdrage te leveren. En denk in elk geval wat na voordat je zo maar even je mening ten beste geeft. Uiteraard kunnen we niet allemaal wat stappen zetten binnen onze mogelijkheden om profvoetballer te worden, of kamerlid of minister om maar iets te noemen. Maar het gemak waarmee mensen die nauwelijks een voetbal aanraken of mensen die niet meer dan 5 minuten nadenken over de meest complexe zaken op nationaal of internationaal niveau “vanaf de wal” hun mening ten beste geven, kan ons zeker helpen om in de situaties die dichter bij ons dagelijks leven staan wat weg te komen bij “de beste stuurlui aan de wal”. En liever de mouwen op te stropen om zelf dingen op te pakken, zelf een positieve bijdrage te leveren, het zelf op onze eigen plek beter te willen doen.
Valt er ook iets te leren voor “de stuurman aan boord”?
Als er situaties zijn waar wij zelf die “stuurman aan boord” zijn die zo zijn best wil doen en allerlei commentaar om zich heen hoort, dan is het in elk geval wel verstandig om niet klakkeloos alles wat “van de wal” gezegd wordt weg te vegen. Natuurlijk kan “de stuurman aan boord” niet op alles wat geroepen wordt in gaan. Dan gaat het in elk geval mis. Maar zeker als er vanuit serieus meeleven en goede intenties “vanaf de wal” iets wordt geroepen, is het verstandig dat “de stuurman aan boord” daar in elk geval wel goed over nadenkt. Ook al moet hij zelf naar beste weten blijven sturen voor een behouden vaart.